Behandeling
Inhoud
- Informatie en uitleg over klachten
- Method of Levels (MOL)
- Focus op Sensaties (FOS)
- Cognitieve gedragstherapie (CGT)
- Exposure therapie
- Schematherapie
- EMDR
- Mindfulness MBSR
Informatie en uitleg over klachten
Alfred & Shadow – A short story about emotions
Alfred Jr. & Shadow – A Short Story About Being Scared
What causes anxiety and Depression – Inside Out
Alfred & Shadow – A Short Story about Self-Criticism
This talk isn’t very good. Dancing with my inner critic | Steve Chapman
Brené Brown De kracht van kwetsbaarheid
Dr. Brené Brown studies courage, vulnerability, shame and empathy.
A great metaphor from Acceptance and Commitment Therapy, written by Joe Oliver, The Demons on the Boat.
Method of Levels
De Method of Levels (M.O.L.) is een nieuwe gesprekstherapie die als uitgangspunt heeft dat mensen zelf de kennis in huis hebben om oplossingen te vinden voor hun psychische problemen. Ze vinden echter geen uitweg omdat ze geen goed zicht hebben op de meest belangrijke gevoelens en gedachten die bij de moeilijkheid een rol spelen. Het doel van de M.O.L. is om al pratende heel gedetailleerd allerlei kanten van het onderwerp in beeld te brengen zodat er steeds meer helderheid ontstaat. Je krijgt een helicopterview; je kunt je probleem vanuit een hoger niveau zien. Vandaar de ‘levels’. De therapeut zal daarom voortdurend vragen stellen zodat je aandacht steeds sterk gericht blijft op het probleem. Hij vraagt gedetailleerd door naar de gevoelens en gedachten die je op dat moment hebt en reageert met name op ‘rimpelingen’ in het gesprek. Dit zijn de verbale en non-verbale veranderingen zoals aarzelen, een andere gelaatsuitdrukking, wegkijken, ander taalgebruik, zuchten of een evaluerende opmerking. Op dat moment is er meestal sprake van belangrijke gevoelens of gedachten die vluchtig op de achtergrond opkomen. Deze krijgen dan de volle aandacht en vervolgens is de therapeut weer alert op nieuwe ‘rimpelingen’ waar weer vragen over gesteld worden. Enzovoort. Doordat alle gedachten en gevoelens zo de ruimte krijgen ga je na verloop van tijd je steeds meer door de bomen het bos zien. Je wordt je steeds bewuster van allerlei kanten van je probleem en van de kern waar het om draait. Met deze inzichten lost het probleem zich vaak op of je ziet manieren hoe je het zelfstandig verder aan kunt pakken. Bij de M.O.L. bepaal jij welk onderwerp je in een gesprek wilt uitdiepen en wanneer en hoe vaak je afspraken wilt.
Method of Levels- informatie voor cliënten 2020
Method of Levels- information in English 2020
Method of Levels: An explanation (English)
Focus op Sensaties
Focus op Sensaties (FOS) is een methode om mensen te helpen bij het bevrijden van emoties die vast zitten. Ze worden geblokkeerd, bijvoorbeeld vanwege de angst overspoeld te raken en de controle te verliezen. Bij het aanpakken van psychisch leed is het een absolute voorwaarde dat mensen hun pijn onder ogen zien en zich daarover uiten. Dat is in het dagelijks leven zo en ook het succes van hulpverlening hangt hier van af. Emotionele pijn verdwijnt niet met uitleg, goede raad, verstandige gedachten of door pillen te slikken. Als emotionele zaken nog een plek moeten krijgen dan kan dat alleen via de confrontatie met de pijn. Er is geen ontkomen aan.
Mensen hebben een zelfgenezend vermogen dat pas in werking treedt bij het onder ogen zien van de angst of andere gevoelens. Als dat niet gebeurt komt goede hulp niet op gang of het stagneert op cruciale momenten en emotionele problemen blijven voortbestaan. FOS is een direct toepasbare interventie die zeer effectief is omdat hij zich beperkt tot precies datgene wat maakt dat mensen contact kunnen maken met pijnlijke gevoelens. Bij FOS ligt de regie volledig bij de cliënt zelf. Daardoor is er een gevoel van vrijheid en veiligheid om beladen emoties toe te laten en te verwerken. Het is een transdiagnostische interventie die werkzaam is bij alle vormen van psychisch leed.
Waarom en wanneer gebruik je FOS?
FOS wordt toegepast als cliënten ernstig belemmerd worden in het voelen en toelaten van emotionele pijn. Het niet willen en kunnen voelen zit het herstel in de weg. Dat kan bij de start of in de loop van een therapie(sessie) duidelijk worden.
Het doel van FOS is het bevrijden van vastzittende emoties door ze aandacht te geven terwijl je je ook bewust bent van andere ervaringen op dat moment. Dit is cruciaal: de geblokkeerde gevoelens krijgen bij FOS de ruimte tegen de achtergrond van wat er nog meer te voelen, horen of te zien is.
Er is een formule die het effect van geblokkeerde emoties mooi uitdrukt:
Lijden = pijn x weerstand.
FOS leert de weerstand op te geven door te reageren met aandacht, toelaten en niets doen. Gevangen gevoelens komen vrij: FOS is gevoelsbevrijding.
Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is gericht op het onder de loep nemen van onze gedachten en een behandelvorm die ik veel toepas in gesprekken. CGT is een effectief bewezen, moderne therapievorm die er vanuit gaat dat onze manier van denken bepalend is voor de manier waarop we ons voelen en waarop we ons gedragen. In de behandeling staat de wisselwerking tussen gedachten, gevoelens en gedrag centraal. Negatieve gedachten kunnen leiden tot negatieve gevoelens, waardoor bijvoorbeeld vermijdingsgedrag kan ontstaan. Door negatieve gedachten uit te dagen en om te buigen in een reëlere gedachtegangen, kunnen prettigere gevoelens en meer gewenst gedrag ontstaan. Er wordt veelal gewerkt aan de hand van opdrachten en oefeningen om het effect van de behandeling in je dagelijks leven toe te laten nemen. Hierbij kan worden gedacht aan registratieopdrachten, schrijfopdrachten, exposure-oefeningen, gedragsexperimenten, gedachten-experimenten, communicatieoefeningen of ontspanningsoefeningen.
Voor meer aanvullende informatie kun je de website van de Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve Therapie (VGCT) raadplegen.
Exposure therapie
Gedragstherapie is gericht op verandering van emoties door in een (veilige) omgeving nieuw gedrag aan te leren en positieve leerervaringen op te doen. Gedragstherapie richt zich op emotieverandering door het leren van positieve ervaringen. Iemand met een fobie kan door middel van gedragstherapie onder begeleiding leren een angstige situatie te doorstaan totdat de angst verdwijnt.
Exposure is een vorm van gedragstherapie die toegepast kan worden bij veel verschillende stoornissen. Vooral binnen de angsten is exposure een veelgebruikte therapie. Het woord zegt het eigenlijk al, exposure = blootstelling. In het geval van angst, blootstelling aan datgene waar iemand onwijs bang voor is. Met exposure therapie wordt de angst langzaam uitgedaagd. Ze beginnen niet gelijk met iets wat de grootste angst oproept maar bouwen het op in stappen.
De therapie is gebaseerd op dat je een spanningsboog moet doorlopen wanneer je iets eng vindt. Hoe angstiger je bent, hoe hoger de spanning. Door iets lang uit te weg te gaan neemt de spanning alleen maar toe en wordt de spanningsboog als het ware hoger en langer. Wanneer je door middel van exposure deze angst aangaat zal eerst de spanning verhogen, maar na verloop van tijd zal hij ook weer afnemen. Bij een volgende keer zal de spanning ook toenemen maar in mindere mate en minder lang duren. Hoe vaker dit wordt gedaan, hoe meer de spanning en angst zullen afnemen.
Tegenwoordig is er nog een extra aspect aan de exposure therapie toegevoegd, namelijk responspreventie. Ook hier zegt het woord het eigenlijk al. Er wordt voorkomen dat er een reactie optreedt op de prikkel die de angst veroorzaakt. Wanneer je gaat compenseren zorgt dit ervoor dat de spanningsboog gelijk wordt afgebroken. De spanning of angst is dan meteen weg, maar een volgende keer zal de spanning alleen maar hoger zijn. De responspreventie wordt gedaan door het toezicht houden op compensatiegedrag en hierover in gesprek te blijven.
Schematherapie
Schematherapie is een vorm van psychotherapie die je helpt de oorsprong van gedragspatronen te doorgronden en te veranderen. De invloed van ervaringen uit je jeugd op je patronen en dagelijkse leven wordt onderzocht. Je leert jezelf zodanig te veranderen dat je je beter gaat voelen en beter voor jezelf kunt zorgen en opkomen. Je leert voelen wat je behoefte is en je leert op een gezondere manier daarvoor op te komen. Hierdoor veranderen niet alleen je gedrag, maar ook je gedachten en gevoelens.
Wat zijn schema’s?
Mensen bekijken de wereld door de gekleurde bril van hun schema’s. Dit zijn belangrijke overtuigingen en gevoelens over zichzelf en de omgeving, die het individu aanneemt zonder zich daarover vragen te stellen. Ze ontwikkelen zich in de kindertijd en breiden zich daarna uit. Schema’s houden zichzelf in stand en bieden sterke weerstand tegen verandering. Kinderen bijvoorbeeld die het schema ontwikkelen dat ze onbekwaam zijn, dagen die overtuiging zelden uit, ook niet als ze volwassen zijn. Schema’s verdwijnen meestal niet zonder therapie. Zelfs succes in het leven is niet genoeg om schema’s te veranderen. Schema’s vechten voor hun overleving en doen dat met succes. Ook al
blijven schema’s bestaan nadat ze gevormd zijn, we zijn ons er niet van bewust. Pas als een schema wordt opgeroepen door bepaalde gebeurtenissen, worden onze gedachten en gevoelens door de schema’s gedomineerd. Het is juist op zulke momenten dat mensen erg negatieve emoties ervaren en disfunctionele gedachten hebben. Er worden verschillende specifieke schema’s onderscheiden.
Er zijn vier technieken om cliënten te helpen om hun schema’s te verzwakken: ervaringsgerichte, interpersoonlijke, cognitieve en gedragsmatige.
Informatiefolders:
Voorlichting schemagerichte therapie
Artikel Schematherapie Psychologie Magazine
EMDR
Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, is een therapie voor kinderen, jongeren of volwassenen die last blijven houden van de gevolgen van traumatische ervaringen. Dit kan zijn een schokkende ervaring, zoals een verkeersongeval of een geweldsmisdrijf. Maar ook voor andere ervaringen die veel invloed hebben gehad op de ontwikkeling van iemands leven zoals pesterijen of krenkingen in de jeugd, die in het hier-en-nu nog steeds invloed hebben kan de methode gebruikt worden.
Bepaalde gebeurtenissen kunnen diep ingrijpen in het leven van mensen. Een groot deel van de getroffenen ‘verwerkt’ deze ervaringen op eigen kracht. Bij anderen ontwikkelen zich psychische klachten. Vaak gaat het om herinneringen aan de schokkende gebeurtenis die zich blijven opdringen, waaronder angstwekkende beelden (herbelevingen, flashbacks) en nachtmerries. Andere klachten die vaak voorkomen zijn schrik- en vermijdingsreacties.Men spreekt dan meestal van een ‘posttraumatische stress-stoornis’ (PTSS).
EMDR komt in aanmerking wanneer het kind of de adolescent kampt met problemen, waarvan vermoed wordt dat ze te maken hebben met eerder meegemaakte ingrijpende gebeurtenissen.
Toepassing van EMDR bij kinderen kan al vanaf de leeftijd van ±2 jaar. Ook ingrijpende gebeurtenissen die plaats vonden, nog voordat taalontwikkeling op gang is gekomen, kunnen met behulp van EMDR worden verwerkt. Bij heel jonge kinderen krijgen ouders of verzorgers een belangrijk aandeel in de behandeling.
EMDR is een kortdurende therapievorm. Als het gaat om een trauma na een éénmalige ingrijpende gebeurtenis, dan zijn kinderen, jongeren of volwassenen vaak al na enkele zittingen in staat om hun dagelijkse bezigheden weer op te pakken. Bij mensen die langdurig trauma hebben meegemaakt en bij complexere problematiek duurt de behandeling uiteraard langer (bron www.emdr.nl).
Informatiefolders:
Mindfulness MBSR
Er is een groeiende belangstelling vanuit de wetenschap voor mindfulness. Mindfulness betekent het opzettelijk aandacht schenken aan het ontvouwen van de ervaring van moment tot moment, zonder te oordelen of te evalueren en is afkomstig uit het Boeddhisme. Mindfulnesstraining bestaat uit aandachtsoefeningen waarbij geleerd wordt te focussen op bijvoorbeeld de ademhaling terwijl alle gevoelens, sensaties en gedachten, zonder oordeel of evaluatie, worden opgemerkt.
Mindfulness bestaat uit twee componenten. Het eerste component bestaat uit een aandachtstraining waarbij volgehouden aandacht en afremming van secundaire gevoelens, gedachten en sensaties een rol spelen. De tweede component is de houding ten aanzien van de ervaring die wordt gekenmerkt door vriendelijkheid en acceptatie, waardoor een onderzoekend bewustzijn ontstaat en de flexibiliteit in denken toeneemt. Mindfulness lijkt nuttig te zijn voor de behandeling van een scala aan psychische klachten.
